[Nie]zapomniani dokumentaliści Redakcja: Katarzyna Mąka-Malatyńska, Jolanta Lemann-Zajiček (mobi)

Film dokumentalny to jedna z najprężniej rozwijających się gałęzi polskiej kinematografii. Za międzynarodowym sukcesem współczesnego dokumentu stoi długa tradycja zróżnicowanego, autorskiego dokumentu okresu PRL. Tom zbiorowy zatytułowany [Nie]zapomniani dokumentaliści to próba ukazania tej tradycji – jej zawiłych ścieżek i zakamarków, zaprezentowania twórców dziś rzadko przywoływanych, niekiedy wręcz zapomnianych lub kojarzonych z inną dziedziną filmowej twórczości jak montażystka Katarzyna Maciejko-Kowalczyk.

Na książkę składa się dziesięć studiów, z których dziewięć to portrety dokumentalistów: Jarosława Brzozowskiego, Natalii Brzozowskiej, Tadeusza Makarczyńskiego, Jadwigi Żukowskiej, Edwarda Etlera, Mariana Marzyńskiego, Andrzeja Brzozowskiego, Andrzeja Papuzińskiego i Katarzyny Maciejko-Kowalczyk. Ich autorzy, wybitni polscy filmoznawcy, rekonstruują losy tych twórców, często niezwykle dramatyczne jak w przypadku Natalii Brzozowskiej czy dokumentalistów wyrzuconych z kraju na skutek antysemickiej nagonki roku 1968, oraz dokonują kontekstowej interpretacji ich dorobku. Analizują filmy wybranych artystów, koncentrując się na wędrujących i powtarzających tematach, przemianach stylistycznych, oryginalności na tle filmu dokumentalnego poszczególnych dekad. Przyglądają się twórczości tych autorów w powiązaniu z przemianami społeczno-politycznym zachodzącymi w Polsce od okresu powojennego do współczesności, z dziejami instytucji, w których powstawały filmy dokumentalne (Przedsiębiorstwa Państwowego „Film Polski”, Wytwórni Filmów Dokumentalnych w Warszawie, Wytwórni Filmów Oświatowych, Telewizji Polskiej). Tekst Anny Wróblewskiej, zamykający tom, to próba syntetycznego ujęcia  przeistaczania się tych ośrodków produkcyjnych od chwili ich powstania do przeobrażeń roku 1989.